Pori'r casgliad

Trefnwyd yn ôl dyddiad marwolaeth

Lily Tobias (Shepherd)

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Awdur, actifydd, cenedlaetholwraig

Nodiadau: Roedd Lily yn ferch i rieni Iddewig Rwsaidd a ffodd o Rwsia i osgoi gorfodaeth filwrol, a setlo yn Abertawe ac yna Ystalyfera; hi oedd y plentyn cyntaf a anwyd iddynt yng Nghymru. Dechreuodd ysgrifennu i Llais Llafur yn 14 oed, ac roedd yn gefnogol iawn i achosion rhyddfreinio menywod, y Blaid Lafur Annibynnol a gweithgareddau heddychwyr. Roedd ei brodyr yn wrthwynebwyr cydwybodol. Disgrifir hi gan y gwleidydd Llafur, Fenner Brockway, fel “heddychwraig weithredol a rhyfelgar … a ddangosodd ddyfeisgarwch a dewrder mawr yn herio’r awdurdodau ac yn helpu’r rhai oedd yn ceisio osgoi cael eu galw i fyny, a’r rhai yn y carchar.” Yn ddiweddarach bu’n brwydro dros achos sefydlu’r wladwriaeth Iddewig , ac ysgrifennodd sawl nofel.

Ffynonellau: Jasmine Donahaye The Greatest Need: The creative life and troubled times of Lily Tobias, a Welsh Jew in Palestine. Honno 2015 https://wciavoices.wordpress.com/2016/12/07/the-shepherd-family-of-ystalyfera-and-pontypridd-in-the-first-world-war

Cyfeirnod: WaW0245

Lily Tobias

Lily Tobias, actifydd ac awdur.

Gladys Irene Pritchard (née Harris)

Man geni: Casnewydd

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Marwolaeth: TNT poisoning / Gwenwyno TNT

Nodiadau: Roedd Gladys yn weddw’r rhyfel 28 oed. Lladdwyd ei gŵr ym Mehefin 1916. Roedd ganddi ddau o blant bach. Derbyniodd ei thad 2s yr wythnos i fagu pob un plentyn; cafodd y plant fudd hefyd o bensiwn milwrol eu tad

Ffynonellau: http://1914-1918.invisionzone.com/forums

Cyfeirnod: WaW0045

Gladys Pritchard

Casglwyd llun Gladys gan Isbwyllgor Menywod yr Imperial War Museum yn rhan o’i chasgliad o fenywod a fu farw yn ystod y rhyfel.

Llythyr

Llythyr at Ysgrifennydd y casgliad menywod oddi wrth chwaer Gladys, Mrs Summerfield.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am grant cynnal i dad Gladys, Joseph Harries, am fagu ei phlant. Weekly Argus 11 Tachwedd 1916.

Doris Quane

Man geni: Ynys Mannaw

Gwasanaeth: Gweithwraig, QMAAC

Cofeb: Bedd Rhyfel, Boddelwyddan, Sir Ddinbych

Nodiadau: 28 oed. Claddwyd ym mynwent Sant Mihangel, Rhydaman

Ffynonellau: http://www.flintshirewarmemorials.com/memorials/bodelwyddan-memorial/canadians-2/quane-doris/

Cyfeirnod: WaW0047

Bedd rhyfel Doris Quane

Bedd rhyfel Doris Quane, QMAAC, wedi ei amgylchynu gan feddau milwyr o Ganada

Hannah Rees

Gwasanaeth: Nyrs, VAD

Cofeb: Rhestr Anrhydedd Capel y Garn, Rhydypennau, Ceredigion

Nodiadau: Ymddengys iddi wasanaethu a goroesi

Cyfeirnod: WaW0048

Capel y Garn

Enw Hannah Rees, Bronceiro, VAD, a wasanaethodd yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Rhestr Anrhydedd Capel y Garn

Rebecca Rees

Gwasanaeth: Nyrs, VAD

Cofeb: Rhestr Anrhydedd Capel y Garn, Rhydypennau, Ceredigion

Nodiadau: Ymddengys iddi wasanaethu a goroesi

Cyfeirnod: WaW0049

Capel y Garn

Enw Rebecca Rees, Bronceiro, VAD a wasanaethodd yn y Rhyfel Byd Cyntaf. Coflech Capel y Garn

Cerdyn y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Rebecca Rees

Cerdyn y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Rebecca Rees

Mimmi (Sarah) Richards

Gwasanaeth: Mam

Nodiadau: Fy mam, Mimmi (Sarah) a’i chwaer, Edith, ar y chwith, wrth fedd Tom, tua1920; y Gynnwr Thomas Sidney Richards,‘a laddwyd mewn brwydr’, Armentieres, Ffrainc, 14 Mawrth 1918, 20 mlwydd oed.

Cyfeirnod: WaW0079

Sarah (Mimmi) ac Edith Richards

Ffotograff o Mimmi (Sarah) ac Edith Richards, Mam a chwaer y Gynnwr Thomas Sidney Richards, ar lan ei fedd yn Ffrainc, tua 1920

Thomas Richards

Tom Richards ar faes y gad, Armentieres,Ffrainc.

Edith Richards

Gwasanaeth: Chwaer

Cyfeirnod: WaW0080

Edith a Mimmi (Sarah) Richards

Ffotograff o Edith a Mimmi (Sarah) Richards, Mam a chwaer y Gynnwr Thomas Sidney Richards, ar lan ei fedd yn Ffrainc, tua 1920

Thomas Richards

Tom Richards ar faes y gad, Armentieres,Ffrainc.

Charlotte Emma (Lottie) Roberts

Man geni: Abergwyngregyn ger Bangor, 1883

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1914 - 1919

Nodiadau: Ymunodd Charlotte (Lottie) Roberts â’r Fintai Gymorth Wirfoddol (VAD) yn Awst 1914. Ar ôl cyfnod yn nyrsio yn Lincoln cafodd ei hanfon i Calais ym Mehefin 1916. Roedd mor falch o’i hiwnifform gwisgodd hi ar gyfer ei phriodas yn Llundain yn 1919 neu 1920. Enillodd y Groes Goch Frenhinol.

Cyfeirnod: WaW0099

Lottie Roberts Mintai Gymorth Wirfoddol (VAD);

Lottie Roberts yn iwnifform y Fintai Gymorth Wirfoddol ( VAD);

Lottie Roberts Mintai Gymorth Wirfoddol (VAD);

Lottie Roberts yn ei hiwnifform awyr agored

Priodas Lottie Roberts

Priodas Lottie a F W Baker 1919/20

Medal y Groes Goch Frenhinol.

ffotograff o Fedal y Groes Goch Frenhinol Lottie

Gwenllian Elizabeth Roberts

Man geni: Llangynidr

Gwasanaeth: Chwaer Nyrsio, QAIMNS Reserve

Nodiadau: Enillodd Gwenllian Roberts y Groes Goch Frenhinol am ei gwasanaeth yn Ysbyty Milwrol Canolog Chatham, swydd Caint.

Cyfeirnod: WaW0115

Gwenllian Elizabeth Roberts

Y Chwaer Gwenllian Elizabeth Roberts QAIMNSR yn gwisgo ei medal Croes Goch Frenhinol

Croes Goch Frenhinol Gwenllian Roberts

Croes Goch Frenhinol y Chwaer Gwenllian Roberts, a enillodd ar Awst 5ed 1919.

Yr Edinburgh Gazette yn rhestru gwobr y Chwaer Roberts

Yr Edinburgh Gazette yn rhestru gwobr y Chwaer Roberts, Awst 5ed 1919 (8fed yn y golofn ar y dde)

Adroddiad papur newydd

Adroddiad papur newydd am wobr y Chwaer Roberts, Llais Llafur Hydref 25ain 1919

Gertrude Rosewarne

Man geni: Glyn Ebwy

Gwasanaeth: Nyrs, VAD

Nodiadau: Gweithiai Gertrude Rosewarne yn ddisgybl-athrawes yn 1911. Ymunodd â’r Fintai Gymorth Wirfoddol (VAD) yn gynnar yn ystod y Rhyfel, yn gyntaf yn y Fenni ac yna yng Nglyn Ebwy. Casglodd gyfraniadau gan nifer o’i chleifion yn ei halbwm llofnodion.

Cyfeirnod: WaW0100