Amy Curtis (née Chamberlain)

Man geni: Wolverhampton

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, July – November 1918 / Gorff

Marwolaeth: 1918/11/06, Ysbyty Atodol Wallasey, Pneumonia / Niwmonia

Cofeb: Gwersyllt, Sir Ddinbych

Nodiadau: Roedd tad Amy yn gweithio ar y rheilffordd. Symudodd ei deulu o gwmpas canolbarth Lloegr cyn setlo yng Ngwersyllt. Priododd hi James Chamberlain yn 1909 a chafodd ferch o’r enw Lilly. Lladdwyd James ar faes y gad yn Rhagfyr 1917, ac ymunodd Amy a’r Fintai Gymorth yng Ngorffennaf 1917. Bu farw yn 31 oed; gwelir ei henw yn Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru.

Ffynonellau: http://www.clwydfhs.org.uk/cofadeiladau/gwersyllt_wm.htm

Cyfeirnod: WaW0231

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch o wasanaeth Amy Curtis

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cerdyn cofnod y Groes Goch o wasanaeth Amy Curtis (cefn)

Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Edith Frances Barker

Man geni: Lerpwl

Gwasanaeth: VAD, February/Chwefror 1915 – Apr

Marwolaeth: 1918/04/03, St Omer, Ffrainc, Illness / Salwch

Cofeb: Eglwys Sant Collen, Llangollen, Sir Ddinbych

Nodiadau: Ganed hi yn 1869, yn ferch i fragwr o Lerpwl. Trigai Edith gyda’i dau frawd yn Neuadd Pen-y-Bryn, Llangollen am sawl blwyddyn o 1901 ymlaen. Bu’n nyrsio ym Malta a Ffrainc lle bu farw yn 49 mlwydd oed. Cafodd ei chladdu ym Mynwent Goffa Longueness (St Omer) a gwelir ei henw ar Gofeb Ryfel Llangollen.

Ffynonellau: https://grangehill1922.wordpress.com/2013/11/19/edith-frances-barker/

Cyfeirnod: WaW0174

Dogfen Beddau’r Imperial War

Dogfen yn rhoi cyfarwyddiadau am arysgrifau ar gerrig beddau ym mynwent Goffa Longueness. Nodir arni bod Edith yn 49oed.

Cofnod y Groes Goch (cefn)

Cofnod y Groes Goch Edith Frances Barker.

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cofnod y Groes Goch Edith Frances Barker. Yn ôl hwn roedd hi’n 37 oed.

Cofeb Rhyfel

Cofeb Ryfel Llangollen. Gwelir enw Edith tua brig yr ail golofn o’r chwith.

Emma Hardy

Man geni: Caerdydd /

Gwasanaeth: Nurs, VAD, 15/10/07 – 17/11/06

Cofeb: Neuadd y Ddinas, Caerdydd, Morgannwg

Nodiadau: Gwethiai Emily Hardy i Gyngor Caerdydd. Gwasanaethodd yn VAD, gan gael ei thalu, am ddwy flynedd, yn gyntaf yn 3ydd Ysbyty Cyffredinol y Gorllewin ac yna yn y 26ain Ysbyty Cyffredinol yn Ffrainc. Gwelir ei henw ar y Rhestr Anrhydedd yn Neuadd y Ddinas Caerdydd

Cyfeirnod: WaW0015

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cofnod y Groes Goch ar gyfer Emma Hardy

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cofnod y Groes Goch ar gyfer Emma Hardy (cefn)

Rhestr Anrhydedd Caerdydd

Enw Emma Hardy (ail golofn, tua’r brig) ar y Rhestr Anrhydedd yn Neuadd y Dinas, Caerdydd

Mary Thompson Ritchings

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Meddyg, Penswyddog , VAD

Nodiadau: Ganed Dr Mary Ritchings yn 1879 a hi oedd Penswyddog y VAD yn Abertawe erbyn 1912. Yn 1915 fe’i dyrchafwyd yn gyfarwyddwraig feddygol Ysbyty Groes Goch yr YMCA, un o ysbytai mwyaf Cymru gyda 360 gwely. Gweithiodd yno tan ddiwedd y rhyfel, ond parhaodd hefyd i gynnal sesiynau wytnosol yn y clinig arloesol y Mother and Baby Welcome a gymeradwywyd gan y Frenhines Mary ymysg eraill. Enillodd yr MBE ym Mehefin 1918.

Cyfeirnod: WaW0250

Llun papur newydd

Ffotograff o Dr Ritchings gyda chlaf milwrol.

Llun papur newydd

Arolwg o VAD Abertawe, gyda Mary Ritchings, y Penswyddog. Cambrian Daily Leader 31ain Hydraf 1913

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn Cofnod Dr Mary Ritchings

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am waith Mary Ritchings yn y Mothers and Babies Welcome.

Ann (Annie) Louisa Handley

Man geni: Llanmyddyfri

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1914/12 - 1919/03

Marwolaeth: 1969, Achos anhysbys

Nodiadau: Roedd Annie Handley yn un o dair nyrs o Gymru yn gwasanaethu ar y llong ysbyty Britannic (chwaer long y Titanic). M A Harries a Nyrs Edwards oedd y ddwy arall. Goroesodd y tair pan drawyd y llong gan ffrwydryn yn y Môr Aegeaidd ar 21ain Tachwedd 1916 a suddo, gan golli 30 o fywydau o’r 1065 ar fwrdd y llong. Treuliodd weddill y rhyfel yn nyrsio yn Ffrainc.

Ffynonellau: https://livesofthefirstworldwar.org/lifestory/4956464

Cyfeirnod: WaW0254

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Annie Handley

adroddiad papur newydd

Adroddiad am oroesiad Ann Hardley

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Annie Handley

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am rodd i Annie Handley yn Williams Pantycelyn Memorial Vestry, Cambria Daily Leader 8fed Ionawr 1917

Annie Handley

Annie Handley VAD. Courtesy Alathea Anderssohn.

Annie Handley

Annie Handley yn ei hiwnifform awyr agored. Courtesy Alathea Anderssohn .

Mary Hopkins

Man geni: Pontardulais

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1915 - 1919

Nodiadau: Ymunodd Mary Hopkins â’r VAD yn rhan amser ym Medi 1915. Efallai iddi hyfforddi yn nyrs yn Llundain. Yna gweithiodd yn yr Ysbyty Milwrol Cymreig yn Netley cyn cael ei throsglwyddo i Ffrainc ym Mawrth 1917. Lladdwyd ei brawd yr Ail Is-gapten Daniel Hopkins, athro mathemateg yn Ysgol Sir Caergybi, ym Mrwydr Arras ychydig wythnosau wedi i Mary gyrraedd Ffrainc. Ni wyddys a gwrddon nhw yn Ffrainc cyn iddo farw, ond doedd y fath gyfarfyddiad ddim yn anghyffredin.

Ffynonellau: https://sites.google.com/site/holyheadwarmemorial19141918/home/army/daniel-idwal-hopkins-south-wales-borderers.

Cyfeirnod: WaW0253

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cofnod y Groes Goch ar gyfer Mary Hopkins VAD

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cofnod y Groes Goch ar gyfer Mary Hopkins VAD (cefn)

Catherine (Katie) Evans

Man geni: Caergybi

Gwasanaeth: Nyrs, VAD

Marwolaeth: 1914/10/16, Caergybi, Peritonitis

Nodiadau: Roedd Katie yn ail o saith o ferched (a oroesodd) Hugh Evans, peiriannydd morol, a’i wraig Elizabeth (bu farw dwy efeilles yn fabanod). Nid yw ei chofnod Croes Goch wedi goroesi, ond mae’n debygol iddi wasanaethu yn Ysbyty Croes Goch Caergybi. Bu farw yn 34 oed. Ar ddiwrnod ei hangladd gwirfoddolodd ei chwaer Pollie Williams [qv] ar gyfer y VAD. Diolch yn fawr i Aled L Jones a Barry Hillier.

Cyfeirnod: WaW0251

Pollie (Mary) Williams (née Evans)

Man geni: Caergybi

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1914/10/21 – August 1918

Nodiadau: Roedd Pollie yn un o chwiorydd iau Katie (Catherine) Evans VAD [qv] a fu farw ar 16eg Hydref 1914. Ymunodd Pollie â’r VAD ddiwrnod wedi angladd ei chwaer. Yn Awst 1918 priododd Hugh Williams

Cyfeirnod: WaW0259

cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn Croes Goch Pollie Williams gynt Evans

Lythyr

Llythyr oddi wrth Pollie Evans at Agnes Conway o’r Is-bwyllgor Gwaith Menywod am ddarlun Katie. rn

Aldwyth Katrin Williams

Man geni: Llanbedr-y-Cennin

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1914 - 1918

Marwolaeth: 1918/11/08, Influenza / Ffliw

Cofeb: Gladdfa St Tudno, Llandudno, Sir Gaernarfon

Nodiadau: Unig ferch rheithor Llanbedr-y-Cennin oedd Aldwyth. Ymunodd â’r VAD yn gynnar yn ystod y rhyfel, a gweithiodd dri niwrnod yr wythnos yn ysbytai’r Groes Goch yn Llandudno, yn coginio a glanhau yn ogystal â nyrsio. 26 mlwydd oed oedd hi pan fu farw.

Ffynonellau: http://historypoints.org/index.php?page=great-orme-grave-aldwyth-williams

Cyfeirnod: WaW0262

Bedd Aldwyth Williams

Bedd Aldwyth Katrin Williams, Eglwys Sant Tudno, Y Gogarth, Llandudno. Llun trwy garedigrwydd Laurence Manton

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am angladd Aldwyth Katrin Williams, Y Clorianydd 27 Tachwedd 1918. Argraffwyd adroddiadau cyffelyb yn Y Cymro a Y Dydd. rn

Elizabeth Thirza Gorvin

Man geni: Caerdydd ?

Gwasanaeth: Nyrs, VAD, 1915 - 1919

Nodiadau: Gweithiai Thirza Gorvin yn wirfoddolwraig ddi-dal mewn Ysbytai yng Nghaerdydd a Sir Fynwy. Cafwyd y ddelwedd a’r wybodaeth trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg

Cyfeirnod: WaW0266

Thirza Gorvin

Darlun wedi ei arwyddo o Thirza Gorvin yng ngwisg VAD. Trwy garedigrwydd Archifau Morgannwgrn

Cerdyn cofnod y Groes Goch

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Elizabeth Thirza Gorvin

Cerdyn cofnod y Groes Goch (cefn)

Cerdyn y Groes Goch ar gyfer Elizabeth Thirza Gorvin (cefn)rn