English

Profiadau Menywod yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf

Casgliad o wybodaeth, profiadau a ffotograffau a gofnodwyd gan Archif Menywod Cymru yn 2014-18

Casgliad o wybodaeth, profiadau a ffotograffau a gofnodwyd gan Archif Menywod Cymru yn 2014-18


Chwilio
Chwilio uwch

Pori'r casgliad


Trefnwyd yn ôl enw

Cecelia Mildred (Cissie) Owens (née Smith)

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Mam

Marwolaeth: 1966, Abertawe, Achos anhysbys

Nodiadau: Symudodd Cecelia a’i gŵr Hubert Owens ynghyd â’i dau fab Ronald a Reginald i UDA yn 1909. Roedd hi a’r bechgyn yn dychwelyd ar y Lusitania, gyda’i brawd Alfred Smith, ei wraig Elizabeth a’u plant Helen [qv] a’r baban Hubert. Gwahanwyd y ddwy set o rieni a’r plant ar ôl y ffrwydrad a Cecelia a’i nith Helen oedd yr unig oroeswyr. Achubwyd Helen gan ohebydd o Ganada, tra llwyddodd Cecelia, a allai nofio, arnofio gyda chymorth gwregys achub a chafodd ei hachub gan gwch pysgota ar ôl rhai oriau yn y dŵr. Cafodd ei hadnabod gan Helen mewn gwesty yn Queenstown, Iwerddon, lle’r aethpwyd â’r goroeswyr. Dychwelodd Cecelia i UDA gyda’i gŵr, ond dychwelasant i Abertawe yn yr 1930au.

Ffynonellau: https://www.garemaritime.com/lusitania-part-4-families/http://www.rmslusitania.info/people/second-cabin/cecelia-owens/

Cyfeirnod: WaW0294

Llun o Cecelia a Hubert Owens a dynnwyd yn Pennsylvania. rnGare Maritime, Trwy garedigrwydd Carol Keeler.rn

Cecelia a Hubert Owens

Llun o Cecelia a Hubert Owens a dynnwyd yn Pennsylvania. rnGare Maritime, Trwy garedigrwydd Carol Keeler.rn

Llun o Ronald a Reginald Owens, a’u cyfnither Helen Smith. Gare Maritime, Courtesy of Carol Keeler.

Ronald a Reginald Owens, Helen Smith

Llun o Ronald a Reginald Owens, a’u cyfnither Helen Smith. Gare Maritime, Courtesy of Carol Keeler.


Rhan o adroddiad am brofiadau Cecelia Owens ar y Lusitania. Cambrian Daily Leader 11egMai 1915.

Adroddiad papur newydd

Rhan o adroddiad am brofiadau Cecelia Owens ar y Lusitania. Cambrian Daily Leader 11egMai 1915.


Minnie Pallister

Man geni: Kilkhampton, Cernyw

Gwasanaeth: Athrawes, actifydd, awdur

Marwolaeth: 1960, Achos anhysbys

Nodiadau: Ganwyd Minnie Pallister yng Nghernyw a chafodd ei haddysgu ym mhrifysgol Caerdydd, cyn mynd yn athrawes ym Mryn Mawr. Etholwyd hi’n llywydd Ffederasiwn Sir Fynwy o’r Blaid Lafur Annibynnol yn union cyn dechrau’r Rhyfel yn 1914. Roedd hi’n enwog am siarad am heddwch a’r mudiad Llafur, a hi oedd trefnydd cenedlaethol Cymru y No Conscription Fellowship. At hyn roedd yn bianydd medrus, yn cyfeilio i Gymgeithas Gorawl Menywod Bryn mawr ac eraill mewn cyngherddau codi arian dros y Groes Goch.

Cyfeirnod: WaW0230

Minnie Pallister, athrawes, actifydd, awdur

Minnie Pallister

Minnie Pallister, athrawes, actifydd, awdur

Adroddiad am benodi Minnie Pallister yn Llywydd Sir Fynwy y Blaid Lafur Annibynnol, Llais Llafur 1af Awst 1914

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am benodi Minnie Pallister yn Llywydd Sir Fynwy y Blaid Lafur Annibynnol, Llais Llafur 1af Awst 1914


Rhybudd o gyfarfod ym Merthyr, 18fed Medi 1915.

Rhybudd o gyfarfod

Rhybudd o gyfarfod ym Merthyr, 18fed Medi 1915.

Adroddiad am ddarlith gan Minnie Pallister, the Pioneer 27ain Mai 1916

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am ddarlith gan Minnie Pallister, the Pioneer 27ain Mai 1916


Janet Parry

Man geni: Y Dre Newydd

Gwasanaeth: Nyrs (Prif), TFNS, 1914 - 1919

Nodiadau: Cyn y Rhyfel gweithiai Nyrs Parry yn Ysbyty Heswall, Cilgwri. Wedi cyfnod yn gweithio yn Ysbyty Cyffredinol Cyntaf y Gorllewin (Ysbyty Fazackerly), Lerpwl, bu’n gwasanaethu ar yr HMHS Mauretania, yn hwylio yn ôl a blaen i’r Aifft sawl tro. Wedi cyrraedd yr Aifft yr eildro, ysgrifennodd adre “I can't say that I am in any rnway struck with Egyptian life, and the food, oh dear! I suppose you get used to it. ... ”. Yn ddiweddarach bu’n gwasanaethu yn Ffrainc ac enillodd yr Royal Red Cross yn Ionawr 1919. rn

Ffynonellau: Montgomeryshire Express, Montgomeryshire County Times

Cyfeirnod: WaW0149


Louisa Parry

Man geni: Caergybi

Gwasanaeth: Stiwardes

Marwolaeth: 1918-10-10, RMS Leinster, Drowning / Boddi

Cofeb: Cofeb Ryfel, Caergybi, Ynys Mon

Nodiadau: 22 oed. Tarawyd RMS Leinster gan dorpido ar Fôr yr Iwerydd. Bu farw LP ynghyd â Hannah Owen

Ffynonellau: http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=15368549

Cyfeirnod: WaW0042

Enw Louisa Parry, Cofeb Rhfel Gaergybi

Cofeb Rhfel Gaergybi

Enw Louisa Parry, Cofeb Rhfel Gaergybi

Enw Louisa Parry yn Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Enw Louisa Parry yn Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru


Louisa Parry

Man geni: Gaergybi

Gwasanaeth: Stiwardes, CPSPCo, 1914 - 1918

Marwolaeth: 1918/10/10, RMS Leinster, Drowning/Boddi

Cofeb: Cofeb Rhyfel, Gaergybi, Ynys Mon

Nodiadau: 22 oed. Trawyd RMS Leinster gan dorpido ar Fôr yr Iwerydd. Bu farw LP ynghyd â Hannah Owen.

Ffynonellau: http://1914-1918.invisionzone.com/forums/index.php?/topic/3929-wanted-photos-nationwide/&page=19

Cyfeirnod: WaW0042

Enw Louisa Parry, Cofeb Rhfel Gaergybi

Cofeb Rhfel Gaergybi

Enw Louisa Parry, Cofeb Rhfel Gaergybi

Enw Louisa Parry yn Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru

Enw Louisa Parry yn Llyfr Cofio Cenedlaethol Cymru


Queenie Parry

Man geni: Glyn Ebwy ?

Gwasanaeth: Nyrs, Gweithwraig mewn ffatri gwneud arfau rhyfel a chwaraewraig rygbi, VAD, March 1915 – May 1918 Mawrth

Nodiadau: Roedd Queenie yn Aelod o VAD Glyn Ebwy yn wreiddiol, ond cafodd ei throsglwyddo i Ysbyty Maindiff Court, Y Fenni. Gweithia yno fel nyrs nos am £20 y flwyddyn. Cafodd ei symud i weithio i ffatri arfau Rotherwas , swydd Henffordd. Cynigiodd ddychwelyd i Maindiff Court petai angen.rn

Cyfeirnod: WaW0424

Cofnod Queenie Parry o’i gwasanaeth gyda’r VAD

Cerdyn cofnod yr Groes Goch

Cofnod Queenie Parry o’i gwasanaeth gyda’r VAD

Cefn cerdyn Queenie Parry yn nodi manylion ei symud i’r ffatri arfau.

Cerdyn cofnod yr Groes Goch [cefn]

Cefn cerdyn Queenie Parry yn nodi manylion ei symud i’r ffatri arfau.


D Parry Jones

Man geni: Ystrad Mynach ?

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Cofeb: Capel Meth. Calf. Bethania- Siloh, Ystrad Mynach, Morgannwg

Nodiadau: Gwelir enw D Parry Jones ar y Rhestr Anrhydedd

Cyfeirnod: WaW0156

Enw D Parry Jones Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel ar Restr Anrhydedd Capel Meth. Calf.  Bethania- Siloh Ystrad Mynach

Rhestr Anrhydedd

Enw D Parry Jones Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel ar Restr Anrhydedd Capel Meth. Calf. Bethania- Siloh Ystrad Mynach


Doris Patterson

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Nodiadau: 34 oed. Bu Doris Patterson yn dyst i’r ffrwydrad a laddodd Gwenllian Williams ac Eleanor Thomas. Ni chafodd niwed er mai dim ond ‘dwy lath i ffwrdd ‘ yr oedd hi.

Cyfeirnod: WaW0095

Adroddiad papur newydd; adroddiad tyst – Doris Patterson o ffrwydrad, South Wales Daily Post 18 Ionawr 1919

Adroddiad tyst am ffrwydrad

Adroddiad papur newydd; adroddiad tyst – Doris Patterson o ffrwydrad, South Wales Daily Post 18 Ionawr 1919


Gladys Paynter-Williamson

Man geni: Margam

Gwasanaeth: Nyrs, QAIMNSR, 1914/08/05 - 1919/ 08/24

Marwolaeth: 1936, Carcinoma

Nodiadau: Hyfforddodd Gladys yn nyrs yn Ysbyty’r Santes Fair, Paddington. Roedd ei thad yn ficer Margam. Fel nyrs wrth gefn cafodd ei galw i fyny yn Awst 1914. Ar y dechrau gwasanaethai mewn ysbtytai rhyfel yn Lloegr, ond yn 1917 cafodd ei hanfon i ffrainc (Etaples) ac ar ôl y Cadoediad i Bonn yn yr Almane. Enillodd y Groes Goch Frenhinol yn Chwefror 1917. Ymddengys ei bod yn berson unig, a bu’n rhaid iddi ofyn am gymorth ariannol pan ddatblygodd hi gancr yn 1934. Ar ei marwolaeth cofnodir ‘Nid yw’n ymddangos fod gan Miss Paynter-Williamson berthnasau yr oedd yn cadw mewn cysylltiad â nhw.’

Cyfeirnod: WaW0401

Adroddiad ar wobrwyo Gladys Paynter-Williamson â’r GRoes Goch Frenhinol. Cambria Daily Leader 11eg Ebrill 1917.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad ar wobrwyo Gladys Paynter-Williamson â’r GRoes Goch Frenhinol. Cambria Daily Leader 11eg Ebrill 1917.

Llythyr meddyg yn dweud bod Gladys Paynter-Williamson yn ffit i wasanaethu tramor. 27ain Gorfennaf 1917.

Adroddiad Meddygol

Llythyr meddyg yn dweud bod Gladys Paynter-Williamson yn ffit i wasanaethu tramor. 27ain Gorfennaf 1917.


Ffurflen hawlio rhodd ar gyfer Gladys Paynter-Williamson

Ffurflen hawlio rhodd y QAIMNS

Ffurflen hawlio rhodd ar gyfer Gladys Paynter-Williamson


Violet Pearce

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: clerc bwcio, NWR

Marwolaeth: November 1918, Abertawe, Influenza / y ffliw

Nodiadau: Roedd Violet Pearce yn glerc bwcio ar Orsaf Victoria Abertawe pan fu farw o’r ffliw Sbaenaidd ddechrau Tachwedd 1918.

Cyfeirnod: WaW0373

Adroddiad am farwolaeth Violet Pearce. Cambria Daily Leader 5 Tachwedd 1918.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am farwolaeth Violet Pearce. Cambria Daily Leader 5 Tachwedd 1918.



Administration