English

Profiadau Menywod yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf

Casgliad o wybodaeth, profiadau a ffotograffau a gofnodwyd gan Archif Menywod Cymru yn 2014-18

Casgliad o wybodaeth, profiadau a ffotograffau a gofnodwyd gan Archif Menywod Cymru yn 2014-18


Chwilio
Chwilio uwch

Pori'r casgliad


Trefnwyd yn ôl carfan

Irene (Ivy) Ace

Man geni: Dinbych-y-Pyscod

Gwasanaeth: Gweinyddydd Technegol , WAAC, 1917 - 19

Nodiadau: Ganwyd Ivy yn 1892; ymunodd â’r WAAC ym mis Mehefin 1917, a chafodd ei hanfon i Ffrainc fel gweinyddydd. Nid yw ei chofnodion WAAC wedi goroesi, ond o’i ffotograff ymddengys ei bod yn ‘swyddog’ h.y. yn swyddog yn y WAAC. Gwasanaethodd yn Ffrainc am flwyddyn. Ar ôl y Rhyfel bu’n fyfyrwraig amaeth. Cofnodir iddi dderbyn taith mewn awyren ar ei phen-blwydd yn 21ain oed, er gwaetha hyn nid ymddengys iddi gael ei throsglwyddo i’r WRAF, pan ffurfiwyd e yn 1918.

Ffynonellau: Narbeth Museum/Amgueddfa Arberth https://woww.narberthmuseum.co.uk

Cyfeirnod: WaW0483

Ivy Ace yng ngwisg awyr agored Swyddog yn y WAAC

Irene ‘Ivy’ Ace

Ivy Ace yng ngwisg awyr agored Swyddog yn y WAAC


Irene \'Ivy\' Ace

Man geni: Dinbych-y-Pyscod

Gwasanaeth: Gweinyddydd Technegol , WAAC, 1917 - 19

Nodiadau: Ganwyd Ivy yn 1892; ymunodd â’r WAAC ym mis Mehefin 1917, a chafodd ei hanfon i Ffrainc fel gweinyddydd. Nid yw ei chofnodion WAAC wedi goroesi, ond o’i ffotograff ymddengys ei bod yn ‘swyddog’ h.y. yn swyddog yn y WAAC. Gwasanaethodd yn Ffrainc am flwyddyn. Ar ôl y Rhyfel bu’n fyfyrwraig amaeth. Cofnodir iddi dderbyn taith mewn awyren ar ei phen-blwydd yn 21ain oed, er gwaetha hyn nid ymddengys iddi gael ei throsglwyddo i’r WRAF, pan ffurfiwyd e yn 1918.

Ffynonellau: Narbeth Museum/Amgueddfa Arberth https://woww.narberthmuseum.co.uk\r\n\r\n\r\n

Cyfeirnod: WaW0483

Ivy Ace yng ngwisg awyr agored Swyddog yn y WAAC

Irene ‘Ivy’ Ace

Ivy Ace yng ngwisg awyr agored Swyddog yn y WAAC


Gladys Maud Feiling (née Norman)

Man geni: Bleddfa, sir Faesyfed

Gwasanaeth: Swyddogol, WAAC / QMAAC, September 1917 - September 191

Marwolaeth: 1958, Achos anhysbys

Nodiadau: Ganwyd Gladys yn 1879 a phriododd Cecil Feiling, cyfreithiwr yn Llundain yn 1906. Ymddengys ei bod yn ddi-blant a dywed ei bod yn ‘bur annibynnol’ yn ei llythyr cais i fod yn swyddog gyda’r WAAC yn 1917. Mae’r papurau am ei gyrfa gyda’r WAAC wedi goroesi, er wedi’u difrodi, yn yr Archifau Cenedlaethol. Ar ôl ymchwiliad meddygol a hyfforddiant a basiodd gyda dim ond 69% o farciau dwedir nad oes ganddi fawr brofiad o unrhyw fath ond ei bod o’r teip cywir i fynd i Ffrainc. Erbyn 1919 roedd yn Is-reolwraig gyda’r QMAAC, ac enillodd OBE ym Mehefin 1919. Ymddengys iddi wasanaethu gyda’r ATS yn yr Ail Ryfel Byd.

Ffynonellau: National Archives WO 398/75/6, https://www.thegazette.co.uk/London/issue/35017/supplement/7105/data.pdf

Cyfeirnod: WaW0209

Llun Gladys Feiling a gasglwyd gan Is-bwyllgor Menywod yr Imperial War Museum.

Gladys Maud Feiling

Llun Gladys Feiling a gasglwyd gan Is-bwyllgor Menywod yr Imperial War Museum.

Reverse of photograph of Gladys Feiling outlining her career In the WAAC/QMAAC. Photograph collected by the Women’s Subcommittee of the Imperial War Museum.

Cefn y llun

Reverse of photograph of Gladys Feiling outlining her career In the WAAC/QMAAC. Photograph collected by the Women’s Subcommittee of the Imperial War Museum.


Llythyr cais i ymuno â’r WAAC, 17eg Medi, 1917

Llythyr

Llythyr cais i ymuno â’r WAAC, 17eg Medi, 1917

Llythyr cais i ymuno â’r WAAC 17eg Medi 1917 (tudalen 2)

Llythyr (2)

Llythyr cais i ymuno â’r WAAC 17eg Medi 1917 (tudalen 2)


Llythyr yn derbyn ei hanfon i Ffrainc, Tachwedd 1917

Llythyr swyddogol

Llythyr yn derbyn ei hanfon i Ffrainc, Tachwedd 1917


Emma May Inker (Stevens)

Man geni: Penarth

Gwasanaeth: Cogyddes , WAAC / WRAF, 1918/03/15 – 1918/12/31

Marwolaeth: 1992, Achos anhysbys

Nodiadau: Ganwyd Emma ar 2 Mai 1894 a gweithiodd yn wniadyddes cyn ymuno â’r WAAC ym Mawrth 1918. Yn fuan wedyn cafodd ei throsglwyddo i’r WAAF pan ffurfiwyd ef ar Ebrill 1, 1918. Cafodd ei rhyddhau am resymau tosturiol ar 31 Rhagfyr oherwydd bod ei thad yn wael. Dywed ei merch Rita Spinola ‘Fyddai hi ddim yn siarad llawer am ei chyfnod yn gogyddes yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf, ond fe soniodd i rywun weiddi arni unwaith pan oedd allan yn martsio yn Llundain ei bod allan o step!

Cyfeirnod: WaW0267

Aelodau o’r WRAF ym mabolgampau Brigad yr RAF. Gellir gweld cip ar Emma Inker yn yr ail res rhwng person 6 a 7 yn eistedd ar y llawr. Diolch a Rita Spinola

Mabolgampau Brigad yr RAF

Aelodau o’r WRAF ym mabolgampau Brigad yr RAF. Gellir gweld cip ar Emma Inker yn yr ail res rhwng person 6 a 7 yn eistedd ar y llawr. Diolch a Rita Spinola

Darlun agos o Emma Inker WRAF ym Mabolgampau Brigad yr RAF 1918. Diolch a Rita Spinola.

Emma May Inker

Darlun agos o Emma Inker WRAF ym Mabolgampau Brigad yr RAF 1918. Diolch a Rita Spinola.


Papur rhyddhau Emma Inker am resymau tosturiol o’r WRAF. Denys hwn iddi gael ei throsglwyddo o’r WAAC i’r WRAF

Tystysgrif rhyddhau o’r WRAF

Papur rhyddhau Emma Inker am resymau tosturiol o’r WRAF. Denys hwn iddi gael ei throsglwyddo o’r WAAC i’r WRAF


Ethel Maud Lilian Richards

Man geni: Cwmbrân

Gwasanaeth: Gweinyddes, WAAC then WRAF, 1918/03/10 – 1918/10/02

Marwolaeth: 1918/10/02, Influenza ? / Ffliw ?

Cofeb: Claddfa Filwrol Shorncliffe, Shorncliffe, Caint

Nodiadau: Ymrestrodd Ethel gyda’r WAAC yng Nghaerdydd, ac anfonwyd hi i Gaerwynt. Trosgwyddwyd hi i’r WRAF pan gafodd e’i sefydlu yn 1918. 26 oed oedd hi pan fu farw.

Cyfeirnod: WaW0357

Cofnod bedd Ethel Richards, Claddfa Shorncliffe, Caint.

Cofnod bedd

Cofnod bedd Ethel Richards, Claddfa Shorncliffe, Caint.

Cofrestr yn cynnwys bedd Ethel Richards yng Nghladdfa Shorncliffe, Caint

Cofrestr beddau

Cofrestr yn cynnwys bedd Ethel Richards yng Nghladdfa Shorncliffe, Caint


Blodwen Phillips (later Jones)

Man geni: Glandŵr?

Gwasanaeth: Athrawes llefaru, Clerc, WAAC, WFAF, 1917 0 1919

Nodiadau: Blodwen Phillips oedd ‘y fenyw gyntaf o’r ardal i wirfoddoli i wasanaeth gweithredol’. Roedd hi ymhlith y grŵp o glercod WAAC a anfonwyd i Ffrainc ddechrau haf 1917. Ysgrifennodd i’r Cambria Daily Leader am sut y derbyniwyd y WAAC yn Ffrainc ac am eu gweithgareddau. Yn 1918 trosglwyddodd i’r WRAF.Un o’i swyddogion WAAC oedd Miss Ace, Ivy Ace [qv] efallai. Ym mis Rhagfyr 1919 priododd Mr H W Jones o Southport yng Nghapel Gomer, Abertawe.

Cyfeirnod: WaW0488

Adroddiad am argraffiadau Blodwen Phillips o fywydau’r WAAC yn Ffrainc. The Cambria Daily Leader 14 Mai 1918.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am argraffiadau Blodwen Phillips o fywydau’r WAAC yn Ffrainc. The Cambria Daily Leader 14 Mai 1918.

Adroddiad am briodas Blodwen Phillips â H W Jones. South Wales Daily Post 24 Rhagfyr 1919.

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am briodas Blodwen Phillips â H W Jones. South Wales Daily Post 24 Rhagfyr 1919.


May Brooks

Man geni: Caerdydd

Gwasanaeth: Gweithwraig, WAAC/QMAAC, 1917 - 1919

Nodiadau: Roedd May Brooks yn glerc mewn cwmni melysion cyn ymuno â’r WAAC. Gwasanaethodd mewn nifer o leoedd yn ne Lloegr. Daliodd y ffliw, treuliodd wythnos mewn ysbyty a chafodd ei rhyddhau am resymau trugarog ym mis Mehefin 1919. Y ddelwedd a’r wybodaeth trwy garedigrwydd Archifdy Morgannwg (DWESA6).

Ffynonellau: https://archifaumorgannwg.wordpress.com/

Cyfeirnod: WaW0117

May Brooks yng ngwisg awyr agored y WAAC/QMAAC. Delwedd trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg

May Brooks, WAAC/QMAAC. Delwedd trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg

May Brooks yng ngwisg awyr agored y WAAC/QMAAC. Delwedd trwy garedigrwydd Archifau Morgannwg


Amy Goodwin

Man geni: Cefn Mawr?

Gwasanaeth: Clerc, WAAC/QMAAC, 1917 - 1919

Nodiadau: Gwirfoddolodd Amy Goodwin i ymuno â’r WAAC yn 1917. Ar ôl hyfforddi yng Ngwersyll Cinmel, Bodelwyddan, anfonwyd hi i Bourges yn Ffrainc i weithio’n gofnodydd i’r Fyddin Alldeithiol Americanaidd. Mae ei chasgliad o ffotograffau o’i chyfnod yn Ffrainc ar adnau yn Archifdy Gorllewin Morgannwg.

Ffynonellau: http://www3.swansea.gov.uk/CalmView/Overview.aspx?s=Amy+Goodwin

Cyfeirnod: WaW0123

Amy Goodwin yn Frainc, 1919

Amy Goodwin

Amy Goodwin yn Frainc, 1919

Tystysgrif yn cymeradwyo gwaith Amy Goodwin yn Bourges

Tystysgrif

Tystysgrif yn cymeradwyo gwaith Amy Goodwin yn Bourges


WAACau newydd yn dangos eu bandiau braich

Bandiau braich

WAACau newydd yn dangos eu bandiau braich

‘Jeff a Billie’ yn gwneud tasgau’r Sul

QMAACau

‘Jeff a Billie’ yn gwneud tasgau’r Sul


QMAACau mewn gwisgoedd ffansi, Ffrainc 1919

Gwisg ffansi

QMAACau mewn gwisgoedd ffansi, Ffrainc 1919

Grŵp o WAACau /QMAACau, yn Bourges mwy na thebyg

Gorymdeithio

Grŵp o WAACau /QMAACau, yn Bourges mwy na thebyg


Swyddogion WAAC yng Ngwersyll Cinmel, Bodelwyddan

Swyddogion WAAC

Swyddogion WAAC yng Ngwersyll Cinmel, Bodelwyddan

Amy Goodwin (ail ar y chwith) a ffrindiau gyda GIau

QMAACau a GIau

Amy Goodwin (ail ar y chwith) a ffrindiau gyda GIau


Amy a ffrind ar daith yn y ffosydd, Baillie Fields, Soissons

Taith y ffosydd 1

Amy a ffrind ar daith yn y ffosydd, Baillie Fields, Soissons

Amy a ffrind ar daith yn y ffosydd, Baillie Fields, Soissons. Mae corff Almaenwr yn y blaen.

Taith y ffosydd 2

Amy a ffrind ar daith yn y ffosydd, Baillie Fields, Soissons. Mae corff Almaenwr yn y blaen.


Violet Phillips

Man geni: Casnewydd 1899

Gwasanaeth: Gweithwraig, WAAC/QMAAC, 1917 - 1919

Marwolaeth: 1919-03-08, Hostel Chadderton, Achos anhysbys

Cofeb: Sant Gwynlliw , Casnewydd, Sir Fynwy

Nodiadau: Roedd hi’n ferch i Mrs C.M.Phillips, 32 Barrack Hill, Casnewydd

Ffynonellau: http://www.cwgc.org/find-war-dead/casualty/390079/PHILLIPS,%20V

Cyfeirnod: WaW0118

Bedd Violet Phillips, Nghladdfa St Woolos, Casnewydd

Bedd Violet Phillips

Bedd Violet Phillips, Nghladdfa St Woolos, Casnewydd


Ladas May (Known as Gladys WAAC / in Gelwid yn Gl Powell ( later Pritchard)

Man geni: Cwmaman

Gwasanaeth: Gweithwraig, WAAC/QMAAC, 24/05/1918 - 11/02/1920

Nodiadau: Roedd Ladas Powell dan oedran pan ymunodd â’r WAAC. Bu’n gwasanaethu yng ngwersyll Stonar, ger Sandwich, swydd Caint. Cadwodd Ladas, neu Gladys fel y’i gelwid yn y WAAC) albwm o luniau a dogfennau yn ogystal â chyfraniadau gan ffrindiau a chydweithwyr.

Cyfeirnod: WaW0044

Ladas (Gladys) Powell yn ei dillad gwaith

Ladas May Powell

Ladas (Gladys) Powell yn ei dillad gwaith

' A few of the knuts …'

Ffotograff 7.11.19

' A few of the knuts …'


Tystysgrif ryddhau o'r QMAAC ar derfyn ei chyfnod yn y swydd

Dogfen ryddhau

Tystysgrif ryddhau o'r QMAAC ar derfyn ei chyfnod yn y swydd

Bathodyn QMAAC Ladas Powell rn

Bathodyn QMAAC

Bathodyn QMAAC Ladas Powell rn


Trwydded Deithio 27.11.19

Trwydded Deithio

Trwydded Deithio 27.11.19



Administration