Pori'r casgliad

Trefnwyd yn ôl achos marwolaeth

Mathilde Augusta Lilian Laloe

Man geni: Caerfyddin 1877

Gwasanaeth: Gweinyddwraig, SWH, 1916 - 1920

Nodiadau: Roedd Lilian Laloe yn ferch i Auguste Felix Laloe, athro o Ffrainc a ddaeth yn brifathro Ysgol Ramadeg y Frenhines Elizabeth yn 1874. Ymunodd hi âg Ysbytai Menywod yr Alban yn gogydd, ond cafodd ei dyrchafu yn Weinyddwraig ymhen dim.

Ffynonellau: http://scottishwomenshospitals.co.uk/women/

Cyfeirnod: WaW0086

Lilian Laloe, (cefn, ail o’r chwith)

Lilian Laloe (cefn, ail o’r chwith) gyda Doctoriaid Ysbyty Menywod yr Alban, Salonica, 1917?

Margaret Ann Lloyd

Man geni: Treforys 1894

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Nodiadau: Margaret Ann Lloyd o Dreforys (ar y chwith) a ffrind (anhysbys) pan oeddent yn gweithio yn Ffatri Ffrwydron Rhyfel Mannesman yn cynhyrchu sieliau yn Nhreforys - oedran 20au cynnar tua 1914-8

Cyfeirnod: WaW0084

Margaret Ann Lloyd (L) a ffrind

Margaret Ann Lloyd (yn eistedd) a ffrind, Ffatri Ffrwydron Mannesman, Treforys, tua 1915 neu 1916

Gertrude Madley

Man geni: Llanelli, 1892

Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS Reserve / Wrth gefn, September 1916 - May 1920

Nodiadau: Roedd Gertrude Madley yn ferch i rolerwr yn y gwaith tun, a gweithiai yn y gwaith hwnnw cyn hyfforddi’n nyrs yn Abertawe yn 1913. Ymunodd â Gwasanaeth (wrth gefn) Nyrsio Milwrol Ymerodrol y Frenhines Alexandra yn nyrs staff ym mis Medi 1916. Yn ddim ond tair ar hugain oed roedd ymhlith y nyrsys ieuengaf i wasanaethu gyda’r Adfyddin yn ystod y Rhyfel Mawr. Gwasanaethodd ym Malta i ddechrau ac yna yn Ffrainc, 1918 – 1920.

Ffynonellau: http://greatwarnurses.blogspot.co.uk/2014/09/from-small-acorns-mighty-oaks-grow.html

Cyfeirnod: WaW0098

Gertrude Madley yn Ffrainc 1919

Nyrs Staff Gertrude Madley QAIMNS yn Ffrainc 1919

Alice Meldrum

Man geni: Trefor, Llangollen, 1880

Gwasanaeth: Nyrs staff, QAIMNS Reserve / Wrth gefn, 1914 - 1920

Nodiadau: Goroesodd Alice Meldrum pan suddodd Llong Ysbyty HMHS Anglia ar 17eg Tachwedd 1915. Roedd y llong yn cario dynion clwyfedig o Boulogne i Folkestone pan drawodd ffrwydryn. Yn ei hadroddiad disgrifia Alice sut y carion nhw gymaint â phosibl i fyny ar y dec, a sut y taflodd y rhai oedd yn gallu eu hunain i’r môr. Gostyngwyd eraill i fad achub, ond yn anffodus dim ond un bad y llwyddwyd i’w ostwng gan fod y llong yn suddo mor gyflym. Cadwodd y cleifion eu pennau’n rhyfeddol, meddai. Doedd dim panig o gwbl, a phan gofir eu bod yn dioddef o aelodau wedi’u torri, clwyfau difrifol a thrychiadau ym mhob achos bron, mae’n destament i’w gwir ysbryd, eu gwroldeb a’u dewrder, oherwydd mae’n rhaid eu bod yn dioddef poenau arteithiol. Pan oedd y criw yn hollol fodlon nad oedd yn bosibl o gwbl i gael rhagor o gleifion allan, oherwydd erbyn hyn roedd trwyn y llong wedi mynd dan y d?r, a dim ond y starn uwchben y d?r, gyda’r propelorau yn troi’n gyflym tu hwnt ac yn ein dallu ag ewyn, yna aethant i lawr ar y llyw a neidio i’r môr. Achubwyd tri chant o’r clwyfedig a’r criw gan longau’r llynges a llongau eraill a oedd yn yr ardal. Disgrifia Alice ochr ddoniol y sefyllfa hefyd, oherwydd bydden nhw wedi edrych yn rhyfedd iawn yn y dilladach gwahanol a gawsent gan swyddogion a dynion y llongau distryw, a wnaeth bopeth y gallent i ofalu amdanynt. Pwysleisia nad yw 40 munud yn y d?r yn Nhachwedd y math o ymdrochi y byddai llawer yn dewis ei wneud. Ar ôl pryd da o fwyd ar y Trên Ambiwlans, cyn pen dim roeddent ar eu ffordd i Lundain. Enillodd Alice Meldrum y Groes Goch Frenhinol ac ysgrifennodd adroddiad byr am ei phrofiadau. Treuliodd weddill y Rhyfel yn gweithio mewn ysbytai maes yn Ffrainc.

Ffynonellau: http://greatwarnurses.blogspot.co.uk/2009/11/sinking-of-hospital-ship-anglia.html

Cyfeirnod: WaW0101

Cofiant Alice Meldrum

Profiadau Bywyd ar Long Ysbyty adeg Rhyfel … cofiant Alice Meldrum

Cais i ymuno â’r QAIMNS

Cais Alice Meldrum i ymuno â’r QAIMNS

Alice Meldrum

Alice Meldrum VAD

Groes Goch Frenhinol

Groes Goch Frenhinol Alice Meldrum

Mary Morgan (née Corfield)

Man geni: Abertawe c.1890

Gwasanaeth: Nyrs, VAD

Nodiadau: Bu’r siaradwraig yn nyrsio yn adeilad yr YMCA yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf. Gweithient o 6 y bore tan 2 y prynhawn. Ymhen amser cawsant ystafelloedd sengl i fyny’r grisiau gan weithio o 6 tan 10.30 a chael cinio canol dydd. Gweithient yn galed iawn a gwneud fel y dywedid wrthynt. Roedd swyddogion y fyddin, ac roedd yn rhaid iddynt ddilyn eu gorchmynion e.e. sefyll i fyny. Aeth hi i’r wyrcws (ar Mount Pleasant) i ddechrau hyfforddi a bu wedyn yn ward ddamweiniau Ysbyty Abertawe - gwelon nhw lawer yno. Ai’r milwyr yn syth i’r YM o’r dociau neu’r orsaf, gan osgoi Llundain, fe ymddengys. Gwelon nhw anafiadau difrifol. Un peth roedd hi’n ei gasáu (doedd gwaed ddim yn ei phoeni) - oedd rhoi rhwymynnau ar socedi gwag llygaid. Roedden nhw’n gweithio’n galed.Doedd dim llawer ar gyfer merched ifanc - roedd rhai yn gyrru ceir … ac yn gwisgo caci. Doedd ei thad byth yn gadael iddi adael cartref, ond roedd nyrsio yn ystod y rhyfel yn wahanol. Rhoddodd e lwfans da o £60 y flwyddyn iddi. Cynghorodd hi i edrych ar ei hôl ei hun a pheidio mynd i ddyled. Roedd hi’n caru (nyrsio). Roedden nhw’n tynnu’u pwysau. Roedd yn rhaid iddynt gymryd gorchmynion oddi wrth bobl y byddent wedi codi’u trwynau arnynt gynt. Dim ond Minteioedd Atodol Gwirfoddol (VADs) oedden nhw. Rhyfel yw rhyfel. Cadwon nhw mewn cysylltiad â llawer o’r dynion.

Ffynonellau: Recorded at Bloomfield Care Home, Sketty by Jenny Sabine, c. 1990

Cyfeirnod: WaW0124

Cerdyn y Groes Goch

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Mary Corfield

Cerdyn y Groes Goch (cefn)

Cerdyn cofnod y Groes Goch ar gyfer Mary Corfield

M Jane Owen

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Cofeb: Senotaff, Abertawe, Morgannwg

Cyfeirnod: WaW0041

Senotaff Abertawe

Enw Jane Jenkins, Senotaff Abertawe

Doris Patterson

Man geni: Abertawe

Gwasanaeth: Gweithwraig mewn Ffatri Arfau Rhyfel

Nodiadau: 34 oed. Bu Doris Patterson yn dyst i’r ffrwydrad a laddodd Gwenllian Williams ac Eleanor Thomas. Ni chafodd niwed er mai dim ond ‘dwy lath i ffwrdd ‘ yr oedd hi.

Cyfeirnod: WaW0095

Adroddiad tyst am ffrwydrad

Adroddiad papur newydd; adroddiad tyst – Doris Patterson o ffrwydrad, South Wales Daily Post 18 Ionawr 1919

Violet Phillips

Man geni: Casnewydd 1899

Gwasanaeth: Gweithwraig, WAAC/QMAAC, 1917 - 1919

Marwolaeth: 1919-03-08, Hostel Chadderton, Achos anhysbys

Cofeb: Sant Gwynlliw , Casnewydd, Sir Fynwy

Nodiadau: Roedd hi’n ferch i Mrs C.M.Phillips, 32 Barrack Hill, Casnewydd

Ffynonellau: http://www.cwgc.org/find-war-dead/casualty/390079/PHILLIPS,%20V

Cyfeirnod: WaW0118

Bedd Violet Phillips

Bedd Violet Phillips, Nghladdfa St Woolos, Casnewydd

A M Davies

Man geni: Llanharan

Gwasanaeth: Nyrs, Not known / anhysbys, 1915 - 1918 ?

Nodiadau: Treuliodd Miss Davies, a oedd yn nyrs broffesiynol, 18 mis yn gynnar yn y rhyfel yn Ysbyty’r Arglwyddes Hadfield yn Wimereux, Ffrainc (yn ddiweddarach Ysbyty Rhif 5 y Groes Goch Brydeinig). Yna gweithiodd yn yr Ysbyty Gymreig yn Netley. Gwobrwywyd hi â’r Groes Goch Brydeinig yn Ionawr 1918.

Cyfeirnod: WaW0393

Adroddiad papur newydd

Adroddiad am wobrwyo Nyrs A M Davies â’r Groes Goch Brydeinig. Glamorgan Gazette 18 Ionawr 1918

Ladas May (Known as Gladys WAAC / in Gelwid yn Gl Powell ( later Pritchard)

Man geni: Cwmaman

Gwasanaeth: Gweithwraig, WAAC/QMAAC, 24/05/1918 - 11/02/1920

Nodiadau: Roedd Ladas Powell dan oedran pan ymunodd â’r WAAC. Bu’n gwasanaethu yng ngwersyll Stonar, ger Sandwich, swydd Caint. Cadwodd Ladas, neu Gladys fel y’i gelwid yn y WAAC) albwm o luniau a dogfennau yn ogystal â chyfraniadau gan ffrindiau a chydweithwyr.

Cyfeirnod: WaW0044